गजल
यही एउटा जीवन पराधिन भएर के बाचौँ,
सधैँभरी जताततै ऋणैऋण भएर के बाचौँ।
मायाँ प्रेम हौस त मुनामदनको जस्तो होस्,
स्वर्थमा मायाँ प्रेम एकछिन भएर के बाचौँ।
भन्न त भन्छ केही कोसेलि पनि ल्याइदिन्छ,
जहिले पनि एक्लै तिमिबिन भएर के बाचौँ।
आफैलाई नचिन्नेले संसार नै बदल्छु भन्छन्,
यस्तै बिचार मनभित्र एकिन भएर के बाचौँ।
दुई ढुङ्गाको तरूल जस्तै भएर जिउनु परेको,
उस्तै समश्य आफ्नो रातदिन भएर के बाचौँ।
आफ्नै प्रछाईंले पनि दु:ख दिने रहिछ साथी,
रित्तो आकास र रित्तो जमिन भएर के बाचौं।
॥१॥
सत्तामा पुग्न एकता हुन्छ इमान्दार छैन देशका लागि,
दलालीगर्न तछाडमछाड सोरोकार छैन देशका लागि।
बिक्छन् नेता र नैतिक्ता देशमा हुन्छ अनैतिक संबन्ध,
युवा बिहिन भयो यो देश रोजगार छैन देशका लागि।
नुन देखि शुनसम्म सिङ्गार देखि धुनसम्म आयात हुदा,
दु:ख लाग्छ आफ्नो कुनै कारोबार छैन देशका लागि।
पुजी हुन्छ खर्च बम बारूदमै खरानी भयो आसियाना,
जोगाउन अश्मिता आफ्नो औजार छैन देशका लागि।
घर घरमै राजनीति गर्ने बा छोराको छुट्टाछुट्टै पार्टी हुन्छ,
निश्पक्ष हुन सक्नेभैन कुनै पनि समाचार देशका लागि।
नेता भन्छन् आफैलाई विजन छैन विकासको साथमा,
सक्दैनन् भन्न कुनैले विकासको आधार देशका लागि।
॥२॥
आँखा सँग आँखा जुदाए कस्को के लाग्छ,
चोर दैलोबाट मन भित्राए कस्को के लाग्छ।
कतै पेटमा भोक त कतै खोट छ नजरमा,
नजर नजरमै दुःखबिसाए कस्को के लाग्छ।
घुमि घुमि आउँछ त्यो मुहार भुलाए नभुल्ने,
केही ठेंश लाग्दा हरेसखाए कस्को केलाग्छ।
जीवन फूल हो अह जीवन काडाँ पनि त हो,
शङ्घर्षको त्यो बाटो समाए कस्को केलाग्छ।
दुनियाँ यो मात्र छैन आँखाबाट डुल्दा मनमा,
आँधी तुफान बनेर जुर्मुराए कस्को के लाग्छ।
सबथोक भुलभुल्या रहिछ जीवन रामछायां,
कालको केभर छर झुलाए कस्को के लाग्छ।
॥४॥
उनैको कला बेचेर धनी झन धनमान हुदैछन्,
गुमनाम भए उन्कै प्रतिभाकै कदरदान हुदैछन्।
सधैँ कम्जोर नसम्झिनु श्रमजीविहरूलाई तिमि,
गरिबहरू हक हितका लागि साबधान हुदैछन्।
वेला कुवेलामा समेत लाग्नेगर्छ मनभित्र मेला,
जति शंघर्ष गरेपनि उस्तै नयाँ उखान हुदैछन्।
जुटेका हुन्छन् लोभमा फुटप्रस्तहरू पनि यहाँ,
यो वेलामा सिद्धान्त मिचेकाहरू छटान हुदैछन्।
देश र जनताको लागि त के गरे के गर्नेछन खै,
वेलावेला छुट्टिएका अब एउटै बथान हुदैछन्।
चुनाव नजिकै आएको छ सरकार बनाउनु तिमि,
नयाँ नयाँ नियमहरूकै फेरी पनि उठान हुदैछन्।
॥५॥
उनैको कला बेचेर धनी झन धनमान हुदैछन्,
गुमनाम भए उन्कै प्रतिभाकै कदरदान हुदैछन्।
सधैँ कम्जोर नसम्झिनु श्रमजीविहरूलाई तिमि,
गरिबहरू हक हितका लागि साबधान हुदैछन्।
वेला कुवेलामा समेत लाग्नेगर्छ मनभित्र मेला,
जति शंघर्ष गरेपनि उस्तै नयाँ उखान हुदैछन्।
जुटेका हुन्छन् लोभमा फुटप्रस्तहरू पनि यहाँ,
यो वेलामा सिद्धान्त मिचेकाहरू छटान हुदैछन्।
देश र जनताको लागि त के गरे के गर्नेछन खै,
वेलावेला छुट्टिएका अब एउटै बथान हुदैछन्।
चुनाव नजिकै आएको छ सरकार बनाउनु तिमि,
नयाँ नयाँ नियमहरूकै फेरी पनि उठान हुदैछन्।
सुरेशकुमार पाण्डे दाङ घोराही १८
